Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2022

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Θέμα: «Καταγγελία ρατσιστικού περιστατικού σε Γυμνάσιο στο Ίλιον Αττικής, λόγω έκφρασης φύλου – Επιτακτική ανάγκη λήψης μέτρων για τη προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ στον χώρο της Παιδείας».

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.) μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρανς, φυλοδιαφορετικών και γενικότερα των LGBTI προσώπων, με το παρόν καταγγέλλει με έντονο τρόπο δημόσια, τη ρατσιστική συμπεριφορά εκπαιδευτικού, στη βάση της έκφρασης φύλου φυλοδιαφορετικού παιδιού, που φοιτά στο 1ο Μουσικό Γυμνάσιο στο Ίλιον Αττικής.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με το ρεπορτάζ του protothema.gr που δημοσιεύτηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2022: Καθηγητής του 1ου Μουσικού Γυμνασίου στο Ίλιον, έβγαλε από την τάξη φυλοδιαφορετικό παιδί που φοιτά στο συγκεκριμένο σχολείο, διότι φορούσε φούστα. Ο καθηγητής, όπως αναφέρει στην καταγγελία του ο γονέας του παιδιού στο protothema.gr, μόλις αντίκρισε το παιδί, άρχισε να το προσβάλει προκαλώντας τις αντιδράσεις των συμμαθητών του. Συγκεκριμένα το αποκάλεσε «Ντροπή της κοινωνίας» [1].

Το περιστατικό έλαβε χώρα την Τρίτη 1 Φεβρουαρίου 2022, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες συμμαθητών του παιδιού: «Το σκηνικό έγινε Τρίτη μεταξύ ενός καθηγητή και ενός παιδιού της 1ης Γυμνασίου. Το παιδί αν θέλει ή αισθάνεται κορίτσι είναι δικαίωμα του και δεν αφορά κανέναν πέρα από εκείνο και την οικογένεια του. Ο καθηγητής, σύμφωνα με τα παιδιά, έκανε ξεφτίλα το παιδί μπροστά σε όλη την τάξη. Έφτασε στο σημείο να το αποκαλέσει: “Nτροπή της κοινωνίας”. Το έβγαλε έξω από την τάξη και το έστειλε στο γραφείο της διεύθυνσης. Ειδοποιήθηκαν μέχρι και οι γονείς του παιδιού που πήγαν στο σχολείο και όπως ήταν φυσικό ζήτησαν εξηγήσεις».

Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, το protothema.gr επικοινώνησε με το σχολείο, η διεύθυνση του οποίου δεν θέλησε να προχωρήσει σε καμία δήλωση.

Η βία και ο εκφοβισμός, οι προσβολές και οι διακρίσεις από τον εκπαιδευτικό, καθώς και η ανικανότητα άμεσης διαχείρισης τέτοιων ζητημάτων από τη διεύθυνση του σχολείου, μπορεί να κάνει -και στη συγκεκριμένη περίπτωση το απέδειξε- το σχολείο ένα απειλητικό και μη ασφαλή χώρο για το συγκεκριμένο παιδί.

Ο ρατσισμός, ο ενδοσχολικός εκφοβισμός, οι παρενοχλήσεις, και η βία, όπως δείχνουν τα περιστατικά που έρχονται στη δημοσιότητα στη χώρα μας, ολοένα και αυξάνονται (θυμίζουμε περιστατικό σε γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης, όπου δύο μαθήτριες δέχτηκαν απειλές, καθώς και λεκτικές επιθέσεις από συμμαθητές τους, επειδή στο πλαίσιο ανταλλαγής δώρων ενόψει των εορτών εντός του σχολείου, εμφάνισαν ΛΟΑΤΚΙ σημαιάκια) [2].

Το ΣΥΔ, έχει καταγράψει πολλές καταγγελίες και μαρτυρίες τρανς και φυλοδιαφορετικών προσώπων που αναφέρουν περιστατικά διακρίσεων, εκφοβισμού, απομόνωσης, ακόμη και ρατσιστικής βίας στον χώρο της εκπαίδευσης.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που είχε καταγραφεί το 2012, τρανς μαθήτριας που δεχόταν βία στον χώρο του σχολείου, έως σημείου που κινδύνευσε να την κάψουν ζωντανή, καθώς και 2 περιστατικά τρανς γυναικών που ο διευθυντής σχολείου δεν ήθελε να τις εγγράψει σε νυκτερινό λύκειο. Μάλιστα στην περίπτωση της τρανς μαθήτριας μετά από σχετική προσφυγή που είχε κάνει το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών στον Συνήγορο του Πολίτη, στο πόρισμά του ανέφερε ότι η διεύθυνση του σχολείου θα πρέπει να συμμορφωθεί για την αποκατάσταση ενός κλίματος ομαλότητας στο σχολείο και να κάνει τις ακόλουθες ενέργειες: α) τη χρήση του ονόματος που η ίδια επιθυμεί στις σχέσεις της με τους συμμαθητές της και τους εκπαιδευτικούς β) τις γυναικείες ενδυματολογικές της προτιμήσεις, εφόσον δεν ξεπερνούν τα όρια ευπρέπειας που ισχύουν για τις υπόλοιπες μαθήτριες και γ) τη χρήση της γυναικείας τουαλέτας.

Επ’ αυτών θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν:

1. Σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.

Κεφ.VI. Εκπαίδευση

[…] 31. Λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τα υπερέχοντα συμφέροντα των παιδιών, τα κράτη πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα νομοθετικά και άλλα μέτρα προς το εκπαιδευτικό προσωπικό και τους μαθητές, ώστε να διασφαλίζεται ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση θα ασκείται αποτελεσματικά και χωρίς διακρίσεις για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Αυτό περιλαμβάνει ιδιαίτερα την εγγύηση ότι το δικαίωμα των παιδιών και νέων στην εκπαίδευση σε ένα ασφαλές περιβάλλον, χωρίς βία, παρενοχλήσεις, κοινωνικό αποκλεισμό ή άλλες μορφές διακριτικής και εξευτελιστικής μεταχείρισης που συνδέονται με το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου.
32. Λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τα υπερέχοντα δικαιώματα των παιδιών, πρέπει να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα σε όλα τα επίπεδα για να προωθηθεί η αποτελεσματική ανεκτικότητα και ο σεβασμός στα σχολεία, ανεξάρτητα από το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την αμοιβαία ανοχή και το σεβασμό στα σχολεία όσον αφορά το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την παροχή αντικειμενικών πληροφοριών όσον αφορά το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, για παράδειγμα στα σχολικά προγράμματα και το εκπαιδευτικό υλικό και να παρέχει σε μαθητές και φοιτητές τις αναγκαίες πληροφορίες, την προστασία και την υποστήριξη για να τους βοηθήσει να ζήσουν σύμφωνα με το σεξουαλικό τους προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου τους. Περαιτέρω, τα κράτη μέλη πρέπει να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές ισότητας κι ασφάλειας στο σχολείο καθώς και σχέδια δράσης και πρέπει να διασφαλίζουν την πρόσβαση σε επαρκή εκπαίδευση κατά των διακρίσεων ή προγράμματα βοήθειας για υποστήριξη και διδασκαλία. Τέτοια μέτρα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα δικαιώματα των γονέων για την εκπαίδευση των παιδιών τους[…] [3]..

2. Οδηγίες του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για τις διακρίσεις, τον σχολικό εκφοβισμό και τις παρενοχλήσεις, άρθρα 5 και 6.

Συγκεκριμένα:

[…] Άρθρο 5. Προάγετε τον σεβασμό και την συμπερίληψη των ομοφυλόφιλων, λεσβιών και τρανς ατόμων στην εκπαίδευση και καλλιεργείστε αντικειμενικές γνώσεις σε θέματα που σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου στα σχολεία και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Άρθρο 6. Καταπολεμήστε τον εκφοβισμό και τις παρενοχλήσεις κατά ομοφυλόφιλων, λεσβιών, αμφί και τρανς (λοατ) μαθητών και προσωπικού. Τα σχολεία πρέπει να είναι ασφαλές περιβάλλον για τους λοατ μαθητές, προσωπικό και μαθητές και θα πρέπει να τους παρέχετε υλικό για την αποτελεσματική καταπολέμηση του εκφοβισμού / bullying και των παρενοχλήσεων κατά λοατ μαθητών[…]

3. Ψήφισμα 2417/2022 «Καταπολέμηση του αυξανόμενου μίσους κατά των ΛΟΑΤΙ ατόμων στην Ευρώπη» της Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης

[…] 14. Η Συνέλευση τονίζει ότι ακριβώς όταν η εχθρότητα είναι υψηλή ή αυξανόμενη, οι αποτελεσματικές ποινικές διατάξεις και η νομοθεσία κατά των διακρίσεων είναι πιο κρίσιμες. Καλεί τα Κράτη Μέλη να ενισχύσουν το νομοθετικό τους πλαίσιο όπου χρειάζεται για να διασφαλίσουν ότι προστατεύει τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ατόμων να είναι απαλλαγμένα από μίσος και διακρίσεις και να το εφαρμόζουν αποτελεσματικά στην πράξη.
16.6 να συμμετέχουν εποικοδομητικά στη διαδικασία περιοδικής επανεξέτασης που διεξάγει η Επιτροπή Υπουργών σχετικά με την εφαρμογή της Σύστασης CM/Rec(2010)5 προς τα κράτη μέλη σχετικά με μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου[…] [4]..

Επιπλέον, σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ):

[…] η ΕΕΔΑ προτείνει την τροποποίηση του Ν 4443/2016 που εισάγει ένα σύστημα απαγόρευσης άμεσων και εμμέσων διακρίσεων, έτσι ώστε το πεδίο εφαρμογής του να μην περιορίζεται στους τομείς της εργασίας και απασχόλησης.
Ειδικότερα, συστήνεται η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 3 του Ν 4443/2016 ως προς την απαγόρευση διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου στους τομείς:
α) της εκπαίδευσης (όχι μόνο της επαγγελματικής εκπαίδευσης), σε όλες τις βαθμίδες της καθώς και σε όλες τις μορφές που παρέχονται υπηρεσίες εκπαίδευσης[…] [5].

Επίσης, όπως αναφέρει το Πόρισμα της Επιτροπής της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+. Κεφ.1 1. Καταπολέμηση των διακρίσεων έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων (Εκπαίδευση χωρίς Αποκλεισμούς)

[…] Σε σχέση ειδικά με τα διεμφυλικά παιδιά και εφήβους, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι οδηγίες του Συνηγόρου του Πολίτη που σε περίπτωση διεμφυλικής μαθήτριας συνέστησε οι αρχές του σχολείου να αναγνωρίζουν εμπράκτως τη διεμφυλικότητα ως θεμελιώδες στοιχείο της προσωπικότητάς της[…]
[…] Ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι η σύνταξη από το Υπουργείο Παιδείας εξειδικευμένης εγκυκλίου για τη διαχείριση καθημερινών ζητημάτων σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου[…]
[…]Δεν αρκεί, όμως, μόνο η έκδοση σχετικών εγκυκλίων και η διαμόρφωση των κατάλληλων προγραμμάτων. Κεντρικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία έχουν φυσικά οι εκπαιδευτικοί για τους οποίους θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικά προγράμματα οριζόντιας επιμόρφωσης και κατάρτισης. Αν και ειδικότερη αναφορά στο θέμα αυτό θα γίνει στην ενότητα που αφορά την κατάρτιση στον δημόσιο τομέα, τα προγράμματα αυτά θα ήταν καλό να προσεγγίζουν όλες τις διαστάσεις του ζητήματος: την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, τις πτυχές που αφορούν την κοινωνική και πολιτική αγωγή, τη σεξουαλική αγωγή και ευρύτερα θέματα αγωγής υγείας. Στόχος είναι οι εκπαιδευτικοί να είναι σε θέση να υλοποιούν σχετικά προγράμματα στα σχολεία, να βοηθούν το σχολείο τους στη στοχοθεσία του, ώστε να αποκτά παράδοση συμπερίληψης σε αυτά τα ζητήματα, και να έχουν τις γνώσεις που απαιτούνται για να συμβουλεύουν κατά την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών[…] [6].

Τέλος, υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με το Άρθρο 1 του ν. 4491/2017 (νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου):

Άρθρο 1: Δικαιώματα του προσώπου με βάση την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου
[…] 1. Το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του ως στοιχείου της προσωπικότητάς του[…] [7].

Με βάση τα παραπάνω το ΣΥΔ καλεί την Πολιτεία και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων:

1. Να τροποποιηθεί η νομοθεσία για την ίση μεταχείριση (ν. 4443/2016), ώστε να συμπεριλαμβάνονται ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η έκφραση, η ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου στον χώρο της παιδείας,
2. Να ληφθούν νομοθετικά μέτρα για την αντιμετώπιση της δημόσιας διάδοσης, δημόσιας διανομής ή παραγωγής ή αποθήκευσης ρατσιστικού υλικού στον χώρο της εκπαίδευσης κατά τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης [8].
3. Να τροποποιηθεί ο ν. 4823/2021 (Αναβάθμιση και η Αξιολόγηση του “Νέου Σχολείου”) και να προστεθούν ειδικές διατάξεις για τα τρανς και φυλοδιαφορετικά πρόσωπα που θα τους επιτρέπεται ανεξάρτητα απ’ το εάν έχουν μεταβάλλει νομικά την καταχώρηση στο ληξιαρχείο σύμφωνα με τη ταυτότητα φύλου τους: (i) την χρήση του ονόματος σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους, (ii) την καταγραφή τους σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους, και (iii) τη χρήση τουαλέτας ή και αποδυτηρίων σύμφωνα με τη ταυτότητα φύλου τους, σε συμμόρφωση με σχετική απόφαση του Συνηγόρου του Πολίτη όπου σε περίπτωση τρανς μαθήτριας πρότεινε στη διεύθυνση του σχολείου, να γίνει σεβαστή η βούλησή της σχετικά με τη χρήση του ονόματος που η ίδια επιθυμεί στις σχέσεις της με τους συμμαθητές της και τους εκπαιδευτικούς, τις γυναικείες ενδυματολογικές της προτιμήσεις, και τη χρήση της γυναικείας τουαλέτας,
4. Να υλοποιηθούν διαρκή προγράμματα επιμόρφωσης σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας φύλου και χαρακτηριστικών φύλου.

Το ΣΥΔ, δηλώνει τη συμπαράσταση του τόσο στο παιδί που αντιμετωπίζει θέματα παραβίασης της προσωπικότητάς του, του δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό του και του δικαιώματός του στην εκπαίδευση και στην ασφάλεια, όσο και στην οικογένεια του, και ταυτόχρονα καταγγέλλει με ευθύ και απερίφραστο τρόπο την ομοφοβία, την τρανσφοβία την αμφιφοβία και τις διακρίσεις για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου που επικρατούν στο χώρο της εκπαίδευσης, ζητώντας –πέραν των προτεινόμενων νομοθετικών μέτρων– τον πειθαρχικό έλεγχο του εκπαιδευτικού, με σκοπό την λήψη των ενδεδειγμένων κυρώσεων ώστε να αποκατασταθεί η αίσθηση δικαίου στο σχολικό περιβάλλον και να καταδειχθεί πως οι προσβλητικές συμπεριφορές στη βάση της έκφρασης ή και ταυτότητας φύλου δεν γίνονται ανεκτές.

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ

Συγγρού 79, 3ος όροφος, Αθήνα, 11745

Τηλ. 210.9210697 – 698 082 1254

Ώρες γραφείου: Δευτέρα έως Παρασκευή   –  09.00-17.00

http://tgender.gr – http://www.transgender-association.gr/

contact@tgender.gr – transgender.support.association@gmail.com

Σύνδεσμοι – Παραπομπές:

[1] Πρώτο Θέμα 03.02.2022: https://www.protothema.gr/greece/article/1208108/kathigitis-tou-mousikou-sholeiou-sto-ilion-evgale-apo-tin-taxi-mathiti-pou-pige-dumenos-me-fousta/

[2]GR Times 18.12.2021: https://www.grtimes.gr/ellada/thessaloniki-mathites-eskisan-simaies-gay-pride-se-scholeio

[3]CM/Rec(2010)5: https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805cf40a.

[4]Ψήφισμα 2417/2022: https://t-zine.gr/psifisma-tou-symvouliou-tis-evropis-gia-to-afxanomeno-misos-kata-ton-loatki-stin-evropi/

[5]Πόρισμα: https://primeminister.gr/wp-content/uploads/2021/06/ethniki_statigiki_gia_thn_isothta_ton_loatki.pdf

[6] Ν.4491/2017: http://t-zine.gr/wp-content/uploads/2017/10/%CE%9D.44912017.pdf

[7] ΣΥΔ Δελτίο Τύπου 03.07.2021: http://tgender.gr/deltio-typoy-thetiki-exelixi-i-eisago/

[8] Council of Europe, European Commission Against Racism and Intolerance (ECRI), Report on Greece (fifth monitoring cycle), op.cit.,σελ. 11-12.