Αθήνα, 27 Ιανουαρίου 2020

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Θέμα: «Απαραίτητη η δημιουργία νέας Ανεξάρτητης Αρχής για την αποτελεσματική Διερεύνηση Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας με πλήρεις αρμοδιότητες».

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.) μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρανς, φυλοδιαφορετικών και ίντερσεξ ανθρώπων, με αφορμή το Σχέδιο Νόμου που κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο με τίτλο: «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος και άλλες διατάξεις»[1], καταθέτει τις θέσεις του επί του Άρθρου 188 του Σχεδίου Νόμου, που αφορά τροποποίηση διατάξεων σχετικά με τον Εθνικό Μηχανισμό Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και στους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης.

Συγκεκριμένα παρά τις όποιες θετικές τροποποιήσεις επιχειρούνται με το άρθρο αυτό (δυνατότητα λήψης ένορκων καταθέσεων, πρόσβαση στο προανακριτικό υλικό, ενίσχυση μέσω ανθρώπινων πόρων, δυνατότητα ίδιας έρευνας παράλληλα με τυχόν ποινική διαδικασία, αναπομπή έρευνας εάν τυχόν υπάρχουν αποκλίσεις από την πειθαρχική έρευνα), παραμένει η ειδική αυτή αρμοδιότητα στον Συνήγορο του Πολίτη του οποίου σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητούμε το ιδιαίτερα σημαντικό έργο που επιτελεί, ωστόσο όταν ο θεσμός αυτός λειτουργεί ως παράλληλος μηχανισμός έρευνας και ελέγχου περιστατικών αυθαιρεσίας με αυτών των πειθαρχικών οργάνων και κυρίως χωρίς πλήρεις και αποκλειστικές αρμοδιότητες για την καταπολέμηση της αστυνομικής αυθαιρεσίας, αποτυγχάνει να ανταποκρίνεται στις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με τις οποίες το σύστημα αυτό πρέπει να είναι πραγματικά ανεξάρτητο και αποτελεσματικό[2]:

«Ένα ανεξάρτητο και αποτελεσματικό σύστημα καταγγελιών κατά της αστυνομίας είναι ουσιώδους σημασίας για τη λειτουργία μιας δημοκρατικής και υπεύθυνης αστυνομικής υπηρεσίας. Η ανεξάρτητη και αποτελεσματική εξακρίβωση των καταγγελιών ενισχύει τη δημόσια εμπιστοσύνη στην αστυνομία και διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ατιμωρησία για την ανάρμοστη συμπεριφορά ή την κακομεταχείριση. Ένα σύστημα καταγγελιών πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κατάλληλα και ανάλογα ένα ευρύ σύνολο ισχυρισμών κατά της αστυνομίας σύμφωνα με τη σοβαρότητα των παραπόνων του καταγγέλλοντος και τις επιπτώσεις για τον αστυνομικό εναντίον του οποίου γίνεται η καταγγελία. Ένα σύστημα καταγγελιών κατά της αστυνομίας θα πρέπει να είναι κατανοητό, ανοιχτό και προσβάσιμο και να δείχνει θετική στάση και κατανόηση για ζητήματα φύλου, φυλής, εθνικότητας, θρησκείας, πεποίθησης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, αναπηρίας και ηλικίας. Θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό και κατάλληλα εφοδιασμένο και να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας κουλτούρας φροντίδας στην παροχή των υπηρεσιών αστυνόμευσης».

Το ΣΥΔ, εξ αρχής της σύστασης του Μηχανισμού αυτού, εξέφρασε τον έντονο σκεπτικισμό του σχετικά με το κατά πόσον είναι θεσμικά αποτελεσματικός επί του πρακτέου[3], καθώς λειτουργεί παράλληλα με τα πειθαρχικά όργανα της αστυνομίας των οποίων αμφισβητείται η αντικειμενικότητα, ενώ δεν έχει πλήρεις αρμοδιότητες που αφορούν αυτοτελώς την επιβολή κυρώσεων και καταστολής της αστυνομικής αυθαιρεσίας.

Με αυτό το σκεπτικό, θεωρούμε απαραίτητη την αποφόρτιση του Συνηγόρου του Πολίτη από αυτήν την αρμοδιότητα, και τη δημιουργία μίας νέας Ανεξάρτητης Αρχής, με αποκλειστική αρμοδιότητα την έρευνα, αντιμετώπιση και καταπολέμηση της αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και στους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης, με πλήρεις και αποκλειστικές αρμοδιότητες, όπως έχουν πράξει άλλες χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης[4].

Ακόμη, σε κάθε περίπτωση, προτείνουμε την αναδιατύπωση της παραγράφου 1δ, ώστε πλην των πραγματικών να συμπεριλαμβάνονται και τα νομιζόμενα χαρακτηριστικά καθώς και οι λόγοι πολλαπλών διακρίσεων και η διάκριση λόγω σχέσης (ώστε η διάταξη αυτή να συνάδει με τις παραγράφους2ε, 2στ και 2ζ του ν. 4443/2016), καθώς και οι υποστηρικτές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι συχνά βρίσκονται ενώπιον αυθαίρετων συμπεριφορών από τα σώματα ασφαλείας όταν υπερασπίζονται θύματα αυθαιρεσίας. Τέλος, στην παρ. 2 του Άρθρου 188, προτείνουμε σε περίπτωση που το θύμα είναι αλλοδαπής καταγωγής, να είναι απαραίτητη η συμβολή διερμηνέα (αναφέρεται μόνο η δυνατότητα –πρέπει να είναι υποχρεωτική η διερμηνεία).

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΌ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ

Συγγρού 79, 3ος όροφος, Αθήνα, 11745

Τηλ. 210.9210697

Ώρες γραφείου: Δευτέρα έως Παρασκευή.

09.00-14.00 & 17.00-20.00

http://tgender.gr – http://www.transgender-association.gr/

contact@tgender.gr – transgender.support.association@gmail.com

—-

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ.

[1] Σχέδιο Νόμου Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη: «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος και άλλες διατάξεις», https://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=6f81fab1-8f70-478f-9ab6-ab4c00fa5d8a.

[2] Ανεξάρτητη και αποτελεσματική εξακρίβωση των καταγγελιών κατά της αστυνομίας. Γνωμοδότηση του Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CommDH(2009)4&Language=lanGreek&Ver=original&Site=COE&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864&direct=true.&direct=true

[3] Βλέπε σχετικό δελτίο τύπου ΣΥΔ, 21.7.2016, «Η θέση του ΣΥΔ στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τη Σύσταση Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης», https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2016/07/21/%ce%b4%ce%b5%ce%bb%cf%84%ce%b9%ce%bf-%cf%84%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b7-%ce%b8%ce%ad%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%85%ce%b4-%cf%83%cf%84%ce%bf-%cf%85%cf%80%cf%8c-%ce%b4%ce%b9-2/.

[4] Βλέπε επί παραδείγματι, Ανεξάρτητη Αρχή Κύπρου Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας, http://www.iaiacap.gov.cy/iaiacap/iaiacap.nsf/DMLindex_gr/DMLindex_gr?OpenDocument.