Αθήνα, 18 Απριλίου 2018

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Θέμα: «Σχετικά με διεπιστημονική ημερίδα υπό την αιγίδα της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας».

ΣΥΔ : «Σχετικά με διεπιστημονική ημερίδα υπό την αιγίδα της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας».

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για τα δικαιώματα της τρανς κοινότητας, με το παρόν δελτίο τύπου, εστιάζει σε «Διεπιστημονική συζήτηση για την ομοφυλοφιλία και το φύλο» που θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος την Παρασκευή 20 Απριλίου.

Όπως έχει ανακοινωθεί σε σχετική σελίδα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης[1], ανάμεσα στα θέματα που θα συζητηθούν είναι τα ακόλουθα: «Γιατί η ομοφυλοφιλία έχει έλθει τόσο έντονα στο προσκήνιο, πώς να χειρισθούν το θέμα οι γονείς και οι πνευματικοί, έχει να πει κάτι καινούργιο η θεολογία της Εκκλησίας, γιατί η “διαταραχή ταυτότητας φύλου” τείνει να μετονομασθεί σε “δυσφορία φύλου”, ποιος ο ρόλος του κινήματος ΛΟΑΤΚΙ και ποια θα είναι τα επόμενα βήματά τους, γιατί δεν ρωτήθηκε η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος εν όψει της ψήφισης του σχετικού νόμου, πώς καλείται η κοινωνία να αντιμετωπίζει τους διεμφυλικούς».

Ασφαλώς όπως κατοχυρώνει το Σύνταγμα της Ελλάδας, κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τις ιδέες του και να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του συμμετέχοντας στην κοινωνική ζωή, ωστόσο αφενός μεν τούτο διασφαλίζεται ότι πρέπει να συμβαίνει ώστε να μην παραβιάζεται η αρχή κατά των διακρίσεων, αφετέρου και επί της ουσίας όταν μία εκδήλωση φέρει την ετικέτα της επιστημονικής συζήτησης είναι απαραίτητο και να το αποδεικνύει στην πράξη, ώστε να μην προκαλεί σύγχυση, ιδιαίτερα, δε, όταν χορηγούνται βεβαιώσεις συμμετοχής.

Σε αυτό το πλαίσιο, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι σε μία επιστημονική εκδήλωση υπό την αιγίδα της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας, προσκεκλημένοι στην πρώτη ενότητα της συζήτησης που αφορά την ομοφυλοφιλία, είναι δύο θεολόγοι, γεγονός που δημιουργεί εύλογα ερωτήματα σχετικά με την προκατάληψη αντιμετώπισης ευαίσθητων ζητημάτων –ιδιαίτερα όταν αυτά αφορούν παιδιά ή εφήβους– καθώς οι προκαταλήψεις αποτελούν το γόνιμο υπόστρωμα των διακρίσεων, ενώ ουδόλως εγγυάται την αδογμάτιστη ανοικτή επιστημονική προσέγγισή τους που είναι απαραίτητο να διέπει αυτήν την συζήτηση.

Ακόμη, και χωρίς να θέλουμε να προκαταβάλουμε τη συζήτηση, τα ερωτήματα που τίθενται προς συζήτηση όπως είναι διατυπωμένα, δίνουν τον τόνο και τη κατεύθυνση, ιδιαίτερα όσον αφορά το δεύτερο μέρος που αφορά την ταυτότητα φύλου και δεδομένης μάλιστα της θέσης που είχε πάρει η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδας προ της ψήφισης της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για την ανταπόκριση στα ευρωπαϊκά και διεθνή επιστημονικά στάνταρντς που βρίσκονται στην κατεύθυνση της πλήρους αποϊατρικοποίησης κάθε έννοιας που σχετίζεται με την ταυτότητα φύλου.

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ότι:

1. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, από τις 22.8.2014, βασιζόμενος στα νέα δεδομένα, έχει καταλήξει ενόψει της αναθεώρησης του ICD και της κυκλοφορίας της νέας έκδοσής του να αφαιρεθεί εντελώς η κατηγορία F64 (καθώς και η επόμενη F65 που αναφέρονται σε «διαταραχή ταυτότητας φύλου) και αντί αυτής την πρόσθεση κατηγορίας 6 («Conditions related to sexual health» – 6A50) ως απλή ιατρική κατάσταση (εκτός των διαταραχών) η έννοια της ασυμφωνίας φύλου (gender incongruence)[2], γεγονός που μπορεί να επιβεβαιωθεί στον διαθέσιμο διαδικτυακά ICD 11 Beta Draft[3], ώστε οι τρανς άνθρωποι να μπορούν να έχουν πλήρη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες μετάβασης χωρίς να στιγματίζονται και δίχως να θεωρείται η τρανς κατάσταση ως ψυχική διαταραχή στην κατεύθυνση της αποψυχιατρικοποίησης της ταυτότητας φύλου.
2. Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση, στις Κατευθυντήριες Γραμμές της διέπεται από το ίδιο ακριβώς πνεύμα της αποψυχιατρικοποίησης και του αποστιγματισμού της ταυτότητας φύλου (βλέπε σχετική Κατευθυντήρια Γραμμή Νο1: «Οι ψυχολόγοι κατανοούν ότι το φύλο δεν αποτελεί δίπολο και επιτρέπει ένα ευρύ φάσμα ταυτοτήτων φύλου. Η ταυτότητα φύλου του ατόμου μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται με το φύλο που αποδίδεται στη γέννηση»)[4].
3. Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο αξία έχει ακόμη η πρόσφατη, από 15.11.2017 δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωση για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH)[5], η οποία ανάμεσα στα υπόλοιπα αναφέρει: «Τα ιατρικά και άλλα εμπόδια στην αναγνώριση των φύλων για τα τρανς άτομα μπορεί να βλάψουν τη σωματική και ψυχική υγεία. Η WPATH αντιτίθεται σε όλες τις ιατρικές απαιτήσεις που λειτουργούν ως εμπόδια σε όσους επιθυμούν να αλλάξουν το νόμιμο φύλο ή τους δείκτες φύλου σε έγγραφα. Αυτές περιλαμβάνουν απαιτήσεις για διάγνωση, συμβουλευτική ή θεραπεία, ορμόνες αναστολής της εφηβείας, οποιαδήποτε μορφή χειρουργικής επέμβασης (συμπεριλαμβανομένης εκείνης που περιλαμβάνει στείρωση) ή οποιεσδήποτε άλλες απαιτήσεις για οποιαδήποτε μορφή κλινικής θεραπείας ή επιστολές από γιατρούς».
4. Σύμφωνα, ακόμη, με την θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, όπως είναι δημοσιευμένη στην ιστοσελίδα της ΕΨΕ[6], που βρίσκεται στην κατεύθυνση που έχει θέσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την αποπαθολογικοποίηση της τρανς κατάστασης: «[…] Αξιόπιστες μελέτες διεθνώς, καθώς επίσης και οι ψυχολογικές δοκιμασίες, καταδεικνύουν πως η τρανς κατάσταση δεν συνιστά ψυχοπαθολογία, αλλά μια παραλλαγή της φυσιολογικής έκφρασης του φύλου. […] Διατυπώθηκε η ένσταση πως ίσως χρειάζεται η υποχρεωτική ψυχιατρική παρακολούθηση κάθε διεμφυλικού ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον είναι ένας υγιής διεμφυλικός άνθρωπος ή κατά πόσον η φαινομενική διεμφυλικότητά του είναι σύμπτωμα σχιζοφρένειας ή άλλης ψύχωσης. Ο κλάδος μας διαφωνεί έντονα με την ψυχιατρικοποίηση της διεμφυλικής κατάστασης. […] Η Διαπολιτισμική Ψυχιατρική, με ιδιαίτερη ευαισθησία, στέκεται απέναντι στην κατάχρηση της Ψυχιατρικής, και την εργαλειοποίησή της από διάφορες μορφές εξουσίας, προκειμένου με ψευδοεπιστημονικά επιχειρήματα να καταχωρηθεί ο ψυχίατρος στη συνείδηση του πολίτη ως ο επιδιαιτητής της φυσιολογικότητας, και ως κλάδος, χαιρετίζουμε με πολλή χαρά την από-ψυχιατρικοποίηση της διαδικασίας νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου».
5. Συμπληρωματικά θα πρέπει οπωσδήποτε να ληφθούν υπόψιν οι θέσεις ευρωπαϊκών οργανισμών, όπως αυτές έχουν εκφραστεί σε αποφάσεις τους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Απόφαση 2048/2015 της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα κράτη μέλη καλούνται[7]: «6.2.2. Nα καταργήσουν την στείρωση και άλλες υποχρεωτικές ιατρικές πράξεις, όπως και την διάγνωση ψυχικής υγείας ως αναγκαίες νομικές προϋποθέσεις για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου στην διαδικασία για την μεταβολή του ονόματος και του καταχωρισμένου φύλου» καθώς και: «6.3.3. Nα τροποποιήσουν τις κατηγοριοποιήσεις νοσημάτων που χρησιμοποιούνται σε εθνικό επίπεδο και να υποστηρίξουν την μεταβολή των διεθνών κατηγοριοποιήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα διεμφυλικά άτομα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, δεν κατηγοριοποιούνται ως διανοητικώς ασθενή, εξασφαλίζοντας και την πρόσβαση στις απαραίτητες ιατρικές θεραπείες χωρίς στιγματισμό», ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε Ψήφισμα της 22.11.2012, στο σημείο 94 αναφέρει[8]: «εκφράζει τη λύπη του διότι οι διεμφυλικοί εξακολουθούν να θεωρούνται πνευματικώς ασθενείς σε ορισμένα κράτη μέλη· καλεί τα κράτη μέλη να εισαγάγουν ή να αναθεωρήσουν τις διαδικασίες για τη νομική αναγνώριση του φύλου, με βάση το μοντέλο της Αργεντινής, και να επανεξετάσουν τους όρους (συμπεριλαμβανομένης της εξαναγκαστικής στείρωσης) που τίθενται για τη νομική αναγνώριση του φύλου· καλεί την Επιτροπή και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας να αποσύρουν τις διαταραχές ταυτότητας φύλου από τον κατάλογο των ψυχικών και συμπεριφορικών διαταραχών και να διασφαλίσει μια μη παθολογοποιητική αναταξινόμηση στις διαπραγματεύσεις επί της 11ης έκδοσης της διεθνούς ταξινόμησης των νόσων της ΠΟΥ (ICD-11)·».

Κλείνοντας θα πρέπει να αναφερθούμε στην από 8 Φεβρουαρίου 2018 απάντηση του Υπουργού Υγείας, σε σχετική ερώτηση βουλευτών σε σχέση με έτερη «επιστημονική» ημερίδα που είχε γίνει στον Ευαγγελισμό με ομιλήτρια την κυρία Προκοπάκη, που ανάμεσα στα υπόλοιπα ο αρμόδιος Υπουργός είχε απαντήσει[9]: «Η θεματική και οπτική της εκδήλωσης-σεμιναρίου της Ένωσης Επιστημονικού Προσωπικού του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός δεν απηχούν τις θέσεις της Πολιτικής Ηγεσίας και της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί στο πλαίσιο της ψήφισης του Ν. 4491/2017».

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών είναι πάντα στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου φορέα ή πολίτη για την ενημέρωση σε θέματα έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την πλήρη αποστιγματισμό και την αποϊατρικοποίηση εννοιών που συνδέονται με την ταυτότητα φύλου και την πλήρη απόλαυση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών για τα τρανς και φυλοδιαφορετικά πρόσωπα.

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ (Σ.Υ.Δ.)
Συγγρού 29, 1ος όροφος, Αθήνα, ΤΚ 11743
Τηλ. 210.9210697

Ώρες λειτουργίας γραφείου:
Δευτέρα –Παρασκευή 09.00-14.00 & 17.00-20.00.

http://www.transgender-association.gr/
transgender.support.association@gmail.com

ΣΥΝΔΕΜΟΙ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

[1] Η ανακοίνωση της εκδήλωσης: https://www.facebook.com/events/216662402247284/

[2] Πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου: https://tgeu.org/who-publishes-icd-11-beta/.

[3] ICD 11 Beta Draft: Gender Incogruence HA40-HA41: https://icd.who.int/dev11/l-m/en#http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f411470068.

[4] Guidelines for Psychological Practice with Transgender and Gender Nonconforming People: https://www.apa.org/practice/guidelines/transgender.pdf.

[5] Δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωση για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH), 15.11.2017: http://t-zine.gr/enosi-epangelmation-ygias-diemfylikon-kanena-ebodio-iatrikon-diagnoseon-i-symvouleftikis-oute-ston-engamo-vio-i-tin-ilikia-gia-ti-nomiki-anagnorisi-tis-taftotitas-fylou/.

[6] Η θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ): http://www.psych.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1047:2017-10-12-09-11-59&lang=el

[7] Απόφαση της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης 2048(2015): http://t-zine.gr/psifisma-2048-2015-diakrisis-kata-diemfylikon-stin-evropi/.

[8] Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 22.11.2012: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A7-2012-0383+0+DOC+XML+V0//EL.

[9] Απάντηση Υπουργού Υγείας σε ερώτηση βουλευτών: www.hellenicparliament.gr/UserFiles/67715b2c-ec81-4f0c-ad6a-476a34d732bd/10588504.pdf.