Ένας σημαντικός αριθμός προσώπων που υποβάλλουν αίτηση για άσυλο στην Ελλάδα είναι ΛΟΑΤΚΙ (λεσβίες, γκέι, αμφι, τρανς ή ίντερσεξ).

Τα περισσότερα πρόσωπα εξ αυτών, διατρέχουν τον κίνδυνο απειλής για τη ζωή ή τη σωματική τους ακεραιότητα, βίας ή απειλής βίας, βασανιστηρίων, βιασμών ή διώξεων  με μόνο λόγο την ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητά τους. Σε όλες τις περιπτώσεις, τόσο ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός, όσο και η έκφραση, η ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου μπορούν να αποτελέσουν λόγο προστασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, βάσει του Ευρωπαϊκού αλλά και του εθνικού δικαίου για το άσυλο, ανάλογα με την κατάσταση στη χώρα καταγωγής τους και την περίπτωσή τους .

Τα ΛΟΑΤΚΙ πρόσωπα  αιτούντα άσυλο παραμένουν μεταξύ των πιο αόρατων αιτούντων των Ευρωπαϊκών συστημάτων ασύλου. Προκειμένου να τους χορηγηθεί άσυλο, τα ΛΟΑΤΚΙ πρόσωπα αιτούντα προστασίας ασύλου  πρέπει να αποδείξουν όταν εξετάζεται το αίτημά τους στην Υπηρεσία Ασύλου  ή και στις δικαστικές αρχές ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ, καθώς και ότι οι λόγοι δίωξης, απειλών για τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα είναι βάσιμοι, με μόνο λόγο τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό,  τη έκφραση, την  ταυτότητα φύλου ή τα χαρακτηριστικά φύλου τους.

Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι οι περιπτώσεις των ΛΟΑΤΚΙ αιτούντων προστασίας ασύλου παρουσιάζουν εξαιρετική ιδιαιτερότητα που τις διακρίνει από αυτές αιτούντων για άλλους λόγους (πολλαπλός στιγματισμός, φόβος αποκάλυψης ταυτότητας ακόμη και στις χώρες που θεωρούνται ασφαλείς, κ.α.), αφετέρου από τα αρνητικά στερεότυπα που προκαταλήψεις που συνοδεύουν τις ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητες εξ αντικειμένου.

Η χώρα μας είναι μία από τις κύριες πύλες προς την Ευρώπη, ενώ ακολουθούν στην περιοχή της Μεσογείου η Ιταλία και η Ισπανία. Παράλληλα, η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας και η εφαρμογή της προσέγγισης hotspot, μετά την αποκαλούμενη προσφυγική κρίση το 2015, έχει περαιτέρω σημαντικές συνέπειες για τους ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες. Η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών που έφτασαν στα ελληνικά νησιά περιορίστηκε στα νησιά, που συχνά φιλοξενούνται στα «hotspots» και έχουν καθιερωθεί ταχείες διαδικασίες για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου τους.

Λόγω του υψηλού βάρους της απόδειξης και του σύντομου χρονοδιαγράμματος, πολλά πρόσωπα ΛΟΑΤΚΙ αιτούντα άσυλο συμπιέζονται εντός του συστήματος, ενώ διατρέχουν πρόσθετους κινδύνους και έχουν ειδικές ανάγκες όσον αφορά τη νομική συνδρομή και τις συνθήκες υποδοχής, αλλά και της ενσωμάτωσης. Στην παρούσα κατάσταση, έχουν πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε τέτοιες υπηρεσίες.

Μέχρι σήμερα, η πρωτογενής έρευνα και τα στοιχεία για τους ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες είναι αραιή. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. συγκεντρώνουν και αποκαλύπτουν πολύ λίγα επίσημα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των αιτημάτων ασύλου που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, η οποία έχει επικριθεί από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Η χώρα μας, δεν αποτελεί εξαίρεση. Παρόλο που η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου διατηρεί και δημοσιεύει τακτικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις αιτήσεις διεθνούς προστασίας καθώς και το ειδικό προφίλ των δικαιούχων Διεθνούς Προστασίας (αιτούντες άσυλο που έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες ή δικαιούχοι επικουρικής προστασίας), η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αντικατοπτρίζονται.

Αυτό εμποδίζει τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, τους επαγγελματίες και το ευρύ κοινό από οποιαδήποτε γνώση ή από την ικανότητα να συνάγει ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τις τάσεις και τις εξελίξεις σε αυτά ή σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες στις διαδικασίες καθορισμού του καθεστώτος προστασίας και την πιθανότητα επιτυχίας με αίτημα ασύλου βασισμένο σε ΛΟΑΚΤΙ διώξεις.

1) Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες στις διαδικασίες καθορισμού του καθεστώτος προστασίας.

2) Αύξηση της δέσμευσης όσον αφορά τις βέλτιστες πρακτικές για την καλύτερη αντιμετώπιση των κενών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες στις διαδικασίες καθορισμού του καθεστώτος προστασίας.

REPORT of LGBTI+ Refugees in Greece – The EU-Turkey deal and beyond

Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ)  

Με την υποστήριξη